NHẬN DIỆN CÁC NGUY CƠ, THÁCH THỨC, MỐI ĐE DỌA AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG
Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, đặc biệt là thập niên đầu thế kỷ
XXI, thế giới có nhiều biến động phức tạp vượt qua khuôn khổ dự báo của giới
nghiên cứu về một thế giới hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Trong thế giới
đương đại, bên cạnh các mối đe dọa về quân sự, vẫn tồn tại và xuất hiện nhiều
yếu tố mới đe dọa đến an ninh con người và an ninh quốc gia như: khủng bố,
dịch bệnh lây lan nhanh ở người và động vật, biến đổi khí hậu, mua bán ma
túy, mua bán phụ nữ và trẻ em, di cư xuyên biên giới, tội phạm mạng...
Trong bối cảnh đó, những nhận thức về an ninh cũng thay đổi nhanh chóng. Bên
cạnh những quan niệm đã và đang được sử dụng xung quanh chủ đề này như: an ninh
tập thể, an ninh chung, an ninh toàn diện..., xuất hiện thuật ngữ an ninh phi
truyền thống (non-traditional security).
Trên thế giới hiện nay có khá nhiều cách hiểu, quan niệm về an ninh
phi truyền thống. Ở cấp độ hợp tác, tổ chức khu vực, an ninh phi truyền thống
cũng được đưa ra thảo luận và có quan niệm cụ thể, rõ ràng, tiêu biểu như trong
Tuyên bố chung ASEAN - Trung Quốc về hợp tác trên lĩnh vực an ninh phi truyền
thống thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ sáu giữa các nước thuộc Hiệp
hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Trung Quốc tại Phnôm Pênh (Campuchia)
ngày 01-11-2002. An ninh phi truyền thống được hiểu là những vấn đề về các loại
tội phạm xuyên quốc gia, đặc biệt là tội phạm khủng bố và ma túy đe dọa an ninh
khu vực và thế giới, đồng thời tạo ra những thách thức mới đối với hòa bình, ổn
định trong và ngoài khu vực.
Cũng trong tuyên bố trên, các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc bày tỏ
“sự quan ngại về những vấn đề an ninh phi truyền thống ngày càng gia tăng như
buôn lậu, ma túy, buôn bán phụ nữ và trẻ em, cướp biển, khủng bố, buôn lậu vũ
khí, rửa tiền, tội phạm kinh tế quốc tế và tội phạm công nghệ cao”. Đồng thời,
Hội nghị xác định nội dung hợp tác về các vấn đề “an ninh phi truyền thống” bao
gồm các cơ chế và khả năng hợp tác cụ thể về: phòng chống tội phạm ma túy;
phòng chống tội phạm buôn bán người; chống cướp biển; chống tội phạm khủng bố;
chống buôn lậu vũ khí; chống tội phạm rửa tiền; chống tội phạm kinh tế quốc tế;
chống tội phạm công nghệ cao,v.v...
Ở nước ta, thực hiện công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa
và hội nhập quốc tế, trong những năm qua, bên cạnh những thành tựu to lớn thì
vấn đề an ninh phi truyền thống đang nổi lên như là những hiện tượng bức bách
của đời sống xã hội. Các nguy cơ, thách thức, mối đe dọa an ninh phi truyền
thống ở Việt Nam đang có những biến đổi theo chiều hướng bất lợi đối với cuộc
sống con người, đồng thời cũng là sự thách thức đối với sự phát triển bền vững
của đất nước. Một khi an ninh đất nước nói chung, an ninh phi truyền thống nói
riêng không được bảo đảm thì sẽ không có sự bảo đảm cho sự phát triển bền vững
của quốc gia và chất lượng cuộc sống của con người.
Biểu hiện của an ninh phi truyền thống là: tội phạm xuyên quốc gia,
khủng bố; mất an ninh kinh tế, tham nhũng; mất an ninh tài chính; mất an ninh
doanh nghiệp; các rủi ro thị trường và mất an ninh thương mại; cạn kiệt tài
nguyên, thiên tai thường xuyên, thiên nhiên suy thoái, ô nhiễm môi trường đất,
ô nhiễm môi trường nước, ô nhiễm môi trường không khí, biến đổi khí hậu, suy
giảm tầng ôzôn, biến đổi các chu trình sinh - địa, suy giảm đa dạng sinh học; dịch
bệnh; mất an toàn vệ sinh thực phẩm nghiêm trọng; bão lụt, nước biển dâng,
triều cường; sạt núi, phá núi, phá rừng;mất an ninh giao thông; mất an ninh đô
thị và an ninh nông thôn; mất an ninh
thông tin và các hành vi tấn công mạng, tội phạm mạng, khủng bố mạng, gián điệp
mạng; mất an ninh lương thực; mất an ninh năng lượng; mất an ninh hàng không;
mất an ninh du lịch; mất an ninh biển;…
Nếu không đảm bảo được an ninh phi truyền thống thì những thảm họa,
khủng khoảng sẽ xuất hiện sẽ gây suy yếu nền kinh tế, gia tăng đói nghèo, gia
tăng bất ổn chính trị, trở thành ngòi nổ cho những bất ổn xã hội, gây ra các vụ
bãi công, biểu tình, gây rối trật tự công cộng, làm mất lòng tin của nhân dân
với Đảng và Nhà nước. Đây chính là những nguy cơ, thách thức và mối đe dọa an
ninh phi truyền thống đối với sự phát triển bền vững của đất nước.
Nhận xét
Đăng nhận xét